Thời Kỳ Sơ Khai Của Website: Những Câu Chuyện Thú Vị

Bởi /

Xin chào! Trong thời đại mà website là một phần không thể thiếu của cuộc sống hàng ngày – từ mua sắm, học tập đến giải trí – bạn có bao giờ dừng lại để nghĩ về nguồn gốc của chúng? World Wide Web (WWW) chỉ mới ra đời cách đây hơn ba thập kỷ, nhưng hành trình từ những trang web thô sơ đến hệ thống phức tạp ngày nay đầy những câu chuyện hấp dẫn. Chúng không chỉ là lịch sử kỹ thuật mà còn phản ánh sự sáng tạo, thử nghiệm và đôi khi là những khoảnh khắc hài hước của con người. Hãy cùng khám phá một số cột mốc thú vị từ thời kỳ sơ khai của website, dựa trên các tài liệu chính thức và đáng tin cậy.

1. Website Đầu Tiên: Nền Móng Từ Phòng Thí Nghiệm CERN

Mọi thứ bắt đầu vào năm 1990 tại Tổ chức Nghiên cứu Hạt nhân Châu Âu (CERN) ở Thụy Sĩ. Nhà khoa học máy tính Tim Berners-Lee, người được coi là “cha đẻ” của World Wide Web, đã phát triển trang web đầu tiên trên thế giới. Trang này chạy trên máy tính NeXT Cube – một thiết bị tiên tiến lúc bấy giờ với màn hình đen trắng và giao diện đồ họa đơn giản.

URL của nó là http://info.cern.ch/hypertext/WWW/TheProject.html. Nội dung? Chỉ là văn bản thuần túy, không hình ảnh, không hiệu ứng: giải thích khái niệm WWW, hướng dẫn cài đặt server web, và cách sử dụng hypertext link để kết nối các tài liệu. Trang web chính thức đi vào hoạt động công khai từ ngày 6 tháng 8 năm 1991, dành chủ yếu cho cộng đồng khoa học để chia sẻ thông tin. Đây không phải là một sản phẩm thương mại mà là công cụ nội bộ để giải quyết vấn đề lưu trữ dữ liệu tại CERN.

Đáng chú ý, trang web này còn hỗ trợ chỉnh sửa trực tiếp (WYSIWYG sơ khai), nhưng chỉ trên máy NeXT. Nó hoạt động đến năm 1993 trước khi được thay thế. May mắn thay, CERN đã khôi phục và lưu trữ phiên bản gốc trên internet hiện đại. Nếu bạn truy cập hôm nay, bạn sẽ cảm nhận được sự đơn giản đến mức “cổ lỗ sĩ” – một lời nhắc nhở rằng những ý tưởng vĩ đại thường bắt đầu từ những điều bình dị.

2. Trình Duyệt Đầu Tiên Và Sự Ra Đời Của Hyperlink

Cùng với website, Tim Berners-Lee còn tạo ra trình duyệt web đầu tiên mang tên WorldWideWeb (sau đổi thành Nexus để tránh nhầm lẫn với chính WWW). Phiên bản này chỉ chạy trên hệ điều hành NeXTSTEP, hỗ trợ cả xem và chỉnh sửa trang web ngay lập tức. Hyperlink – yếu tố cốt lõi của web – được sinh ra từ đây: chỉ cần click vào từ màu xanh là nhảy sang trang khác.

Trước WWW, internet chủ yếu là email, FTP và Usenet – không có cách kết nối tài liệu dễ dàng như vậy. Sự kiện này đánh dấu bước ngoặt: từ mạng lưới riêng lẻ đến một “mạng nhện” toàn cầu. Đến năm 1993, Mosaic – trình duyệt đồ họa đầu tiên cho công chúng – ra mắt, mở đường cho Netscape Navigator và sau này là Internet Explorer.

3. Thương Mại Điện Tử Bắt Đầu Bằng… Một Chiếc Pizza

Năm 1994 đánh dấu sự chuyển mình của web từ lĩnh vực học thuật sang thương mại. Pizza Hut trở thành doanh nghiệp đầu tiên bán hàng online qua website. Trang web đơn giản cho phép khách hàng chọn kích cỡ, topping và gửi đơn hàng qua form. Đơn hàng đầu tiên? Một chiếc pizza pepperoni lớn với nấm và phô mai extra, được giao thành công dù kết nối internet dial-up mất hàng phút để load trang.

Đây là minh chứng cho tiềm năng kinh doanh của web. Trước đó, hầu hết các trang chỉ là tài liệu nghiên cứu hoặc trang cá nhân. Sự kiện này mở đầu cho kỷ nguyên e-commerce, dẫn đến sự bùng nổ của Amazon (1995) và eBay (1995). Hãy tưởng tượng: từ việc gọi điện đặt pizza đến click chuột – chỉ trong vài năm ngắn ngủi.

4. Quảng Cáo Banner Đầu Tiên: Sự Khởi Đầu Của Ngành Quảng Cáo Web

Cũng năm 1994, trên HotWired.com (phiên bản web của tạp chí Wired), AT&T đặt banner quảng cáo đầu tiên. Banner hình chữ nhật với dòng chữ: “Have you ever clicked your mouse right HERE? YOU WILL.” – kèm mũi tên chỉ vào từ “HERE”. Khi click, người dùng được chuyển hướng đến trang quảng cáo của AT&T về các dịch vụ viễn thông.

Chiến dịch này đạt tỷ lệ click-through lên đến 44% – con số khổng lồ so với ngày nay – và mang về doanh thu hơn 30.000 USD. Nó không chỉ chứng minh web có thể kiếm tiền mà còn dẫn đến sự ra đời của các định dạng quảng cáo hiện đại. Tuy nhiên, nó cũng mở đầu cho “cuộc chiến” chống spam và pop-up sau này.

5. Geocities: Sân Chơi Sáng Tạo Của Dân Amateur

Geocities ra mắt năm 1994 như một nền tảng miễn phí để ai cũng có thể xây dựng website. Họ tổ chức theo “khu phố ảo”: Hollywood cho nội dung giải trí, Silicon Valley cho công nghệ, v.v. Người dùng được cấp không gian nhỏ, upload HTML thủ công, thêm GIF động, background lòe loẹt và font chữ như Comic Sans.

Dù thiết kế thường “xấu xí” theo tiêu chuẩn hôm nay, Geocities nuôi dưỡng cộng đồng sáng tạo: fanpage, blog cá nhân, chia sẻ ảnh gia đình. Đỉnh điểm là hàng triệu site vào cuối thập niên 90. Yahoo mua lại năm 1999 với giá 3,9 tỷ USD, nhưng đóng cửa năm 2009 tại Mỹ (và 2019 tại Nhật). Nhiều trang được lưu trữ trên Internet Archive’s Wayback Machine – một kho báu lịch sử web.

6. Space Jam: Website “Bất Tử” Từ Năm 1996

Để quảng bá bộ phim Space Jam với Michael Jordan và Bugs Bunny, Warner Bros ra mắt spacejam.com năm 1996. Trang đầy yếu tố cổ điển: GIF nhảy múa, nhạc MIDI tự động phát, menu bảng lớn và màu sắc rực rỡ. Không responsive, không mobile-friendly – nhưng nó vẫn tồn tại nguyên vẹn đến nay, như một bảo tàng sống của web 90s. Warner Bros quyết định giữ nguyên để tôn vinh lịch sử, thu hút hàng triệu lượt xem hoài niệm.

Những câu chuyện này không chỉ là sự kiện lịch sử mà còn là bài học về sự tiến hóa nhanh chóng của công nghệ. Từ một trang text tại CERN đến hệ thống AI và metaverse hôm nay, web đã thay đổi cách chúng ta kết nối, kinh doanh và sáng tạo. Chỉ trong 30 năm, từ dial-up kêu ù ù đến 5G siêu tốc. Bạn có câu chuyện yêu thích nào từ thời web sơ khai? Hoặc ý tưởng xây dựng site retro? Hãy chia sẻ ở phần bình luận nhé – mình rất mong nghe!

Tài Liệu Tham Khảo

Dưới đây là danh sách nguồn tư liệu chính thức và đáng tin cậy cho từng thông tin trong bài viết (tất cả đều có thể truy cập công khai để xác minh):

  1. Website và trình duyệt đầu tiên (CERN, Tim Berners-Lee, ngày 6/8/1991):
  2. Trình duyệt Mosaic và hyperlink:
  3. Pizza Hut đơn hàng đầu tiên (1994):
  4. Banner quảng cáo AT&T (1994, HotWired):
  5. Geocities (1994-2009):
  6. Space Jam website (1996):

Bài Viết Liên Quan

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Lên đầu trang